काठमाडौँ । प्रहरी संगठनलाई परिणाममुखी, पारदर्शी र उत्तरदायी बनाउने उद्देश्यसहित नेपाल प्रहरीले स्वचालित कार्यसम्पादन मूल्याङ्कन प्रणाली कार्यान्वयनमा ल्याएको छ। प्रहरी महानिरीक्षक दान बहादुर कार्कीको नेतृत्वमा सुरु गरिएको यो प्रणाली २०७९ पुस १ गतेदेखि देशभर लागू भइसकेको प्रहरी प्रधान कार्यालयले जनाएको छ।
नयाँ प्रणालीअनुसार नेपाल प्रहरीका सबै इकाइहरूले दैनिक रूपमा सम्पादन गरेका कामहरू केन्द्रीय डिजिटल अभिलेख प्रणालीमा स्वतः समावेश हुनेछन्। यसका आधारमा कार्यालय प्रमुखदेखि फिल्डमा खटिने प्रहरी कर्मचारीसम्मको कार्यसम्पादन तथ्यमा आधारित र वस्तुगत ढंगले मूल्याङ्कन गरिनेछ। प्रणालीले तदारुकता, पहल, कार्यक्षमता र जिम्मेवारी निर्वाहको स्तर मापन गर्ने लक्ष्य लिएको छ।
कार्यसम्पादन मापनका लागि ७५ वटा सूचक निर्धारण गरिएका छन्। फरार प्रतिवादी पक्राउ, मुद्दा फर्छ्योट, सुरक्षा व्यवस्थापन र अनुसन्धानको गुणस्तरजस्ता गतिविधिहरू सूचकभित्र समेटिएका छन्। सामान्य कसुरका प्रतिवादी पक्राउ गर्दा न्यून अंक र जघन्य अपराध वा मोस्ट वान्टेड अभियुक्त पक्राउ गर्दा उच्च अंक प्रदान गरिने व्यवस्था गरिएको छ। प्रत्येक सूचकमा १ देखि ३ अंकसम्म दिने प्रणाली विकास गरिएको छ।
मूल्याङ्कनलाई थप न्यायोचित बनाउन ७७ वटै जिल्लालाई पाँच श्रेणीमा वर्गीकरण गरिएको छ। जनसंख्या र मुद्दाको चाप बढी भएका काठमाडौँ, ललितपुर, पर्सा र बाँके लगायतका जिल्लाहरू ‘क’ श्रेणीमा राखिएका छन्। त्यसपछि क्रमशः जनसंख्या र कार्यभारका आधारमा जिल्लाहरूलाई ख, ग, घ र ङ श्रेणीमा समेटिएको छ। यसले समान प्रकृतिका जिल्लाबीच तुलना गर्न सहज बनाउने अपेक्षा गरिएको छ।
सुरक्षा क्षेत्रका विज्ञहरूका अनुसार यो प्रणाली लागू भएपछि प्रहरी संगठनभित्र कार्यसम्पादनमा स्वस्थ प्रतिस्पर्धा बढ्ने, उत्कृष्ट काम गर्ने कर्मचारीको पहिचान सहज हुने र समग्र प्रशासन डेटा–आधारित निर्णय प्रक्रियातर्फ अघि बढ्ने विश्वास गरिएको छ। यसले प्रहरीको दक्षता र जिम्मेवारी निर्वाहमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने अनुमान गरिएको छ।
तर प्रारम्भिक चरणमा प्रविधि व्यवस्थापन, अभिलेखको शुद्धता, कर्मचारीलाई प्रणालीअनुकूल तालिम दिनु र अत्यधिक निगरानीको मनोवैज्ञानिक असरजस्ता चुनौतीहरू देखिन सक्ने विश्लेषण गरिएको छ। प्रहरी प्रधान कार्यालयले भने आगामी दिनमा प्रणालीलाई अझ प्रविधिनिर्भर, प्रयोगमैत्री र विश्लेषणात्मक क्षमता सम्पन्न बनाउँदै लैजाने योजना अघि सारेको छ।
आईजिपी दान बहादुर कार्कीको नेतृत्वमा सुरु भएको यो पहलले नेपाल प्रहरीलाई आधुनिक, जवाफदेही र प्रभावकारी सुरक्षा निकायको रूपमा रूपान्तरण गर्ने विश्वास गरिएको छ।
